Diabetes en het toedienen van insuline

Afgelopen week werden wij geconfronteerd met een telefonische reactie op de les en leerstof die onze instructeurs doceren tijdens de BHV Basis en Herhaling. De vraag was helder: waarom vertellen wij dat er door een bedrijfshulpverlener geen insuline mag worden toegediend aan iemand met diabetes? Volgens de cursist, zelf diabetespatiënt, mag dit wel.

De wet BIG

Aangezien dit niet de eerste keer is dat er een vraag of opmerking over is gemaakt, lijkt het erop dat er over dit onderwerp onduidelijkheid bestaat. Injecteren is een voorbehouden handeling volgens de wet BIG. Het toedienen van insuline met een injectiepen en het inbrengen/verwisselen van de naald/canule van een insulinepomp zijn vormen van injecteren. In de wet BIG staat wie voorbehouden handelingen mogen uitvoeren. Dit zijn risicovolle, medische handelingen die alleen door bevoegde zorgverleners mogen worden uitgevoerd.

• Artsen, physician assistants en verpleegkundigen mogen deze handelingen beroepsmatig uitvoeren, als zij daartoe bekwaam zijn.
• Anderen (lees: ouders en onderwijzend personeel) mogen deze handelingen alleen in opdracht van een zelfstandig bevoegde zorgverlener uitvoeren, als zij daartoe bekwaam zijn.

”Een bedrijfshulpverlener is niet via een BHV of EHBO opleiding gemachtigd een insuline injectie toe te dienen aan een slachtoffer met diabetes.”

Hoe een BHV’er wel kan helpen

Dit betekent niet dat de bedrijfshulpverlener niets kan doen. Een BHV’er kan en mag hulp verlenen bij het prikken en bloedsuiker meten als het slachtoffer daar zelf niet toe in staat is. Denk hierbij aan het uitpakken van de prikset en de meter. Bloedsuiker meten en insuline spuiten moet de persoon met diabetes altijd zelf doen! Wanneer de persoon met diabetes dit niet zelf kan doen, dient direct contact opgenomen te worden met de professionele hulpverlening via 112.

Een diabetes patiënt kan teveel of te weinig suiker in het bloed hebben. Onder te verdelen in:

• een hyper, waarbij er te veel suiker in het bloed aanwezig is. Iemand met een hyper vertoont symptomen als veel plassen, steeds dorst, erg moe, kan opeens humeurig zijn of voelt zich helemaal niet goed.
• een hypo, hierbij bevindt zich te weinig suiker in het bloed. Bij een hypo kan er sprake zijn van zweten, trillen, duizeligheid, opeens heel humeurig, moeite met concentreren, hoofdpijn, moe, honger of wazig zien. Kortom, heel veel symptomen die voor een leek moeilijk te plaatsen zijn.

Ken je collega’s

Zorg als bedrijfshulpverlener dat je jouw directe collega’s kent. Ga het gesprek aan met je collega’s. Wanneer er sprake is van een collega met diabetes, dan kun je de symptomen eerder herkennen. Een collega met diabetes kan je veel vertellen over zijn of haar symptomen. Spreek af wat een collega met diabetes van de BHV’er verwacht. Sommige diabetespatiënten voelen de hypo of hyper heel goed aankomen, en sommigen helemaal niet. Veelal weten ze dat van zichzelf.

Een cursist van ons vertelde tijdens een training, dat zijn eigen vrouw het eerder in de gaten heeft dan hijzelf. Als zij hem er te laat op wijst, reageert hij afwijzend en onaardig, zonder dat hij dit zelf doorheeft. Is ze op tijd, dan weet hij vaak zelf al waar het is misgegaan: te laat gegeten of juist te veel suiker binnen gekregen. Wanneer je weet van elkaar wat de verwachtingen zijn, zorg je voor duidelijkheid en vertrouwen.

• Vergeet nooit, bij twijfel over de symptomen, BEL 112!

Meer weten over diabetes? Bezoek dan de site van DiabetesPlus via www.diabetesplus.nl